พระพรหม เทพเจ้าผู้สร้างโลก

              พระพรหม ปรากฏอยู่ในคติการบูชามหาเทพของศาสนาพราหมณ์ ในฐานะเทพเจ้าผู้สร้างโลก และยังปรากฏอยู่ในศาสนาพุทธในฐานะของเทพเจ้าผู้ทรงพรหมวิหาร

              พระพรหม  คือสัญลักษณ์แห่งความสร้างสรรค์ ความสงบนิ่ง และความเป็นกลาง คือพระบิดาแห่งสรรพสิ่ง เหล่าพราหมณ์ในสมัยโบราณยึดเอาพระพรหมเป็นที่ตั้งสูงสุด เป็นเป้าหมายแห่งความเพียรพยายาม เมื่อทำได้สำเร็จและสิ้นกรรม ดวงวิณญาณก็จะถูกดึงขึ้นไปสู่สรวงสววรค์ และกลับคืนสู่พระพรหมอันเป็นพระบิดา และอยู่กับพระองค์ชั่วนิรันดร์ ไม่กลับลงมาเวียนวายตายเกิดอีก

              ผู้บูชาพระพรหมเชื่อกันว่า พระองค์คือผู้ลิขิตความเป็นไปของสรรพสิ่งโดยยึดเอากรรมของแต่ละบุคคลเป็นเงื่อนไข สิ่งที่พระพรหมทรงโปรดให้เหล่าสาวกปฏิบัติคือ การให้ดำรงชีวิตอยู่ด้วยความไม่ประมาท รวมถึงการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ผู้อื่นด้วยจิตใจบริสุทธ์และไม่หวังสิ่งใดตอบแทน  พระพรหมทรงโปรดในความเงียบสงบ ไม่วุ่นวายเมื่อผู้มีศรัทธาต้องการสักการะพระองค์ให้จัดอย่างเรียบง่าย ไม่สิ้นเปลือง ขอเพียงให้มีความตั้งใจเท่านั้น

              พระพรหม ได้รับการบูชาให้เป็นหนึ่งใน พระตรีมูรติ อันหมายถึง พระพรหม(ผู้สร้าง) พระวิษณุ (หรือ พระนารายณ์ ผู้รักษา) และพระศิวะ (หรือ พระอิศวร ผู้ทำลาย) ครั้งหนึ่งเมื่อการกำเนิดของพระพุทธศาสนา และ ศาสนาเชน ในประทศอินเดีย ศาสนาพราหมณ์ก็ได้เสื่อมลง ผู้นับถือพราหมณ์ มีการบูรณะศาสนาขึ้นมาใหม่ ทำให้ พระวิษณุ และ พระศิวะ ขึ้นมาเทียบเท่ากับพระพรหมจนบทบาทพระพรหมถอยลง

พรพรหม ทรงมี 4 พระพักตร์ ตามภาพเขียนเป็นชายผู้มีพระพรพักตร์งดงาม พระพรหมแลดูอ่อนโยนเสมอ พระกรของพระพรหมในแบบฮินดู จะมี4-6 พระกร แต่หากเป็นพระพรหมในแบบศิลปะไทย จะมี 8 พระกร แต่ละพระกร จะมีศาสตราวุธที่ต่างกันไป แต่ก็จะมีส่วนที่เหมือนกันเป็นส่วนใหญ่ คือ หม้อน้ำ ลูกประคำ คัมภีร์ และ ดอกบัว   

              ความหมายของศาสตราวุธของพระพรหม

หม้อน้ำ  บรรจุน้ำอันศักดิ์สิทธ์จากแม่น้ำสายต่าง ๆ ในอินเดีย เป็นสัญลักษณ์แห่งความสะอาด คือชำระร่างกายให้สะอาดเพื่อเตรียมชำระจิตในในการบูชาพระองค์

ลูกประคำ  ร้อยเป็นสายสร้อย นับได้ร้อบแปดเม็ด ใช้ในการบูชาภาวนาถึงพระองค์ การเอ่ยพระนามพระองค์อย่างน้อยวันละ 108 รอบเชื่อว่า ผู้นั้นจะได้รับความคุ้มครองจากมหาเทพที่เคารพบูชา

คัมภีร์  สัญลักษณ์ของความเฉลียวฉลาด รอบรู้ การเข้าถึงพระเจ้าอย่างถ่องแท้ นำไปใช้ให้เกิดความสำเร็จทางจิตวิญญาณ

ดอกบัว  สัญลักษณ์แห่งความงดงาม ความประณีต คือตัวแทนแห่งความดี ดอกบัวถูกนำไปเปรียบเทียบเป็นความงดงามจากพระเจ้า เป็นความงดงามของธรรมะ และถือเป็นดอกไม้ที่สวยที่สุดในดอกไม้ทั้งปวง

              ในเรื่องเล่าทางปุราณะ พระพรหมทรงมีพระชายา นั้นคือ พระแม่สรัสวดี พระมารดาแห่งพระเวท และมีพาหนะสำคัญคือ หงส์ ที่มักปรากฏคู่กับพระองค์ในภาพเขียนแบบอินเดีย แต่ในแบบไทยไม่นิยมสร้างให้มีพาหนะ

การบูชาพระพรหม

เนื่องจากพระพรหมคือมหาเทพแห่งความอ่อนโยน ความงดงาม และความเงียบสงบ จึงไม่โปรดการบูชาด้วยการร้องรำทำเพลง การบูชาจึงควรจัดการให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ไม่รกรุงรัง จนเกินไป

พระพรหมทรงโปรดกลิ่นหอมบาง ๆ ไม่โปรดการเสวยหนัก ๆ การถวายของหวายจึงไม่ค่อยจำเป็น ทรงโปรดสิ่งที่เป็นธรรมชาติ จึงควรถวายแต่ผลไม้ที่ไม่ปลอกเปลือก และไม่ปรุงรส ดอกไม้สดก็ควรถวายอยู่เสมอ

การจุดธูป และ กำยาน ควรเลือกที่มีกลิ่นหอมเย็น หรือ หอมบาง ๆ การจุดธูปควรใช้ 4 ดอก อันหมายถึงพระพักตร์ทั้ง 4 ด้านของพระองค์ หรือ 5 ดอกในกรณีพิเศษ (เลข4 และ 5 เป็นเลขประจำตัวพระองค์)

น้ำดื่มสะอาด และ นมวัว เป็นสิ่งที่ถวายได้เช่นกัน และสิ่งที่ขาดไม่ได้ในการบูชา คือการทำสมาธิถวาย ทำให้เกิดสมาธิ คือการหยุดกรรม หยุดการกระทำที่จะก่อให้เกิดความเดือดร้อน การทำสมาธิจะส่งผลให้เกิดปัญญา ทำให้การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ลุล่วงไปได้

หัวใจพระคาถา บูชาพระพรหม

โอม อะหัม พรหมมา อัสมิ หรือ โอม พรหมมะเน นะมะหะ

อ้างอิง หนังสือบูชามหาเทพ โดยอาจารย์พิทักษ์ โค้ววันชัย

_________________________________________________________________________

อ่านบทความอื่น ๆ

พระพิฆเนศเทพเจ้าแห่งความสำเร็จ การบูชาที่ถูกต้อง