10 อาชีพแห่งอนาคต ที่ต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด

บทสรุปจากการประชุม World Economic Forum 2020 ในประเด็นเกี่ยวกับ อาชีพหน้าที่การงานในอนาคตที่กำลังจะมาถึงในอีก 5 ปี ข้างหน้า

หลายปีมานี้ ท่ามกลางความขัดแย้งที่เพิ่มมากขึ้นทุกมุมโลก สงครามแย่งชิงทรัพยากร ทำให้บ้านเมืองในหลายๆประเทศถูกทำลาย ผู้คนบ้านแตกสาแหรกขาด อพยพหนีตายไปยังหลายๆส่วนต่างๆของแต่ละมุมโลก แรงงานไฮเทคที่เข้ามาแย่งอาชีพผู้ใช้แรงงานไร้ฝีมือ วิกฤติที่ถาโถมมาแบบไม่รู้ตัวในปี 2020 ทั้งการเกิดโรคระบาดโควิด-19  เศรษฐกิจตกต่ำอย่างหนัก ยิ่งสร้างผลกระทบต่อผู้คนจำนวนมหาศาลทั่วโลก เครื่องบินพานิชย์ต้องหยุดบิน เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์การขนส่งทางอากาศ ผู้คนตกงาน อาหารเริ่มขาดแคลนเพราะการขนส่งระยะไกลต้องหยุดไปโดยสิ้นเชิง สภาวะเหล่านี้กำลังเป็นที่วิตกว่าจะสร้างผลกระทบในวงกว้างต่อไปในอนาคต

            แต่วิกฤตก็สร้างโอกาสในการเรียนรู้เพื่อเอาตัวรอดของมนุษย์มาทุกยุคทุกสมัย เป็นสิ่งจำเป็นที่เราต้องระดมเครื่องมือทุกอย่างที่มี เพื่อกำหนดแนวทางที่เหมาะสมสำหรับผู้คนในแต่ละฟื้นที่ ใช้ภูมิปัญญาที่สั่งสมตกทอดมาในแต่ละสังคม เพื่อสร้างหนทางให้ผู้คนได้กลับมาใช้ชิวิตร่วมกัน เป็นชุมชนที่เข้มแข็งมั่นคง และเอาตัวให้รอดต่อไปได้ในอนาคต 

            ในการประชุมของ World Economic Forum ในช่วงปลายเดือนตุลาคม ปี 2020 ที่ผ่านมา เป็นก้าวสำคัญของภาระกิจเพื่อมนุษยชาติในอนาคต การระดมความคิดจากการประชุมทางไกลร่วมกับพันธมิตรจากหลากหลายวงการทั้งหน่วยงานรัฐ นักธุรกิจชั้นนำ ตัวแทนภาคประชาสังคม ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องจากทุกมุมโลกในภาวะหลังการระบาดของโควิด -19 จะช่วยสร้างหลักหมุดหมายให้เราก้าวต่อไปในอนาคตในโลกยุค นิว นอร์มอล 

            สาระสำคัญของการประชุมทั้งสี่วันซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 20-23 ตุลาคม 2020 มีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนากรอบในการทำงานรูปแบบใหม่ เพื่อกำหนดนวัตกรรมแนวทางแก้ไขปัญหาและเร่งการดำเนินการใน 4 ประเด็นสำคัญได้แก่

            1.การเติบโตทางเศรษฐกิจ การฟื้นฟูและการเปลี่ยนผ่าน

            ทำอย่างไรเราจึงจะทำให้เศรษฐกิจโลกกลับมาเติบโตอย่างรวดเร็วทั้งในแง่คุณภาพ เหมาะสมกับแนวทางในอนาคต อย่างยั่งยืน โดยครอบคลุมทั้งในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้ว ประเทศพัฒนาใหม่และประเทศที่กำลังพัฒนา   

            2.งานค่าจ้างและการสร้างงาน

            ต้องลงทุนอะไรบ้างเพื่อสร้างงานใหม่ๆ เพื่อให้เหมาะสมกับการดำรงชีวิตในยุคดิจิทัล ทั้งการทำงานในที่ทำงานแบบเดิมๆและในรูปแบบใหม่ การทำธุรกิจในแนวทางรักษ์โลกแบบพอเพียง แนวทางการดูแลแรงงานในระบบประกันสังคม ก็ท้าทายตลาดการจัการแรงงานในอนาคต

            3.การศึกษา การพัฒนาทักษะและการเรียนรู้ตลอดชีวิต

            เทคโนโลยีดิจิตอลกำลังเร่งให้เกิดการเปลี่ยนผ่านในตลาดแรงงานอย่างรวดเร็ว โอกาสในการตกงานมีสูงมากขึ้นเพราะมีการใช้อุปกรณ์ไฮเทคมาทำงานแทนคนจริง คนที่อยู่ในระบบการจ้างงานจำเป็นต้องปรับตัว เพิ่มประสิทธิภาพและทักษะการทำงานในรูปแบบใหม่ๆ เพื่อตำแหน่งงานที่มั่นคงในอนาคต

            4.ความเสมอภาค ความเท่าเทียมและความยุติธรรมทางสังคม

            ในภาวะชะงักงันของระบบเศรษฐกิจและตลาดแรงงานในปัจจุบัน ทำอย่างไรผู้ใช้แรงงานในระบบจะได้รับโอกาสที่ดีและความยุติธรรมที่เท่าเทียมกัน รวมไปถึงโอกาสใหม่ๆที่กำลังจะเกิดขึ้นในสถานที่ทำงานยุคใหม่แห่งอนาคต 

            ในอีก 5 ปีข้างหน้า 2025 คนทำงานทั่วโลก ประมาณครึ่งหนึ่งจะต้องปรับตัวเพื่อเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ เนื่องจากทักษะและความรู้เดิมๆที่ต้องใช้ในการทำงานเปลี่ยนไปมากกว่า 40% ของทักษะเดิมๆ

            นั่นหมายความว่าคนทำงานทุกคนจากนี้ไปต้องเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว ใครเรียนรู้ไม่ได้ ปรับตัวไม่ทันการเปลี่ยนแปลง ก็มีสิทธิที่จะตกงานในเร็ววัน หรือหมดอนาคตในไม่ช้า

จากการคาดการของการประชุม World Economic Forum 2020 ในส่วนที่เกี่ยวกับอาชีพ การงาน มีข้อมูลว่าในอีก 5 ปีข้างหน้า สัดส่วนการใช้แรงงานไฮเทค หุ่นยนต์อัตโนมัตในการทำงานจะเพิ่มขึ้นอีกจากตอนนี้ อยู่ราว 33% ของงานกลายเป็น 47% ของงานปัจจุบัน แปลว่า งานเดิมที่เคยใช้คนทำจะหายไป และทดแทนด้วย แรงงานไฮเทค หุ่นยนต์อัตโนมัต รวมถึงปัญญาประดิษฐ์จากคอมพิวเตอร์ จะเข้ามาทำแทนคน ลดขั้นตอน ลดเวลา ลดการตรวจสอบ ในการทำงาน

ดังนั้น คนทำงานปัจจุบัน จะต้องทำงานในหน้าที่อื่น โดยใช้ทักษะใหม่ๆ ซึ่งต้องเรียนรู้เพิ่มเติม  และต่อไปนี้คือ 10 ทักษะสำคัญที่คนทำงาน จำเป็นต้องมีเพิ่มมากขึ้นใน อีก 5 ปีข้างหน้า

1. การคิดวิเคราะห์​ และให้เกิดนวัตกรรม

 2. การวางกลยุทธ์​ และสร้างการเรียนรู้​

 3. การแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อน

 4. การคิด และวิเคราะห์​ปัญหาเชิงลึก

 5. ความคิดริเริ่ม สร้างสรรค์​ และแหวกแนว

 6. ความเป็นผู้นำ และมีอิทธิพลต่อสังคม

 7. การใช้ เทคโนโลยี​ในการติดตาม และควบคุมงาน

 8. การออกแบบเทคโนโลยี​ และการเขียนโปรแกรม

 9. การปรับตัวได้รวดเร็ว ยืดหยุ่น และรับมือความเครียดได้ดี

10. ความมีเหตุผล​ คิดอย่างมีแบบแผน ในการรับมือกับปัญหา

ทักษะใหม่บางอย่าง ไม่เคยมีมาก่อน เช่นข้อ 2 การสร้างการเรียนรู้ ในการทำงาน ไม่ใช่แค่ส่งไปนั่งเรียน หรือมีคนมาสอนงาน แต่ต้องมีการออกแบบมาอย่างดี ในเกิดประสบการณ์ในการเรียนรู้ เพื่อสร้างพฤติกรรม​ และวัฒนธรรมขององค์กร

            ครึ่งหนึ่งของทักษะที่คาดหวังว่าคนควรจะเรียนรู้เพิ่มเติม เป็นทักษะเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหา รับมือกับปัญหาจากการทำงาน แต่ก็ต้องการความรู้และการจัดการในเชิงลึกมากขึ้น คิดวิเคราะห์ยิ่งกว่าเดิม คนที่เป็นผู้นำ ผู้บริหาร หัวหน้า ก็จำเป็นต้องมีให้ครบทั้ง 10 อย่าง ถึงจะสร้างการแข่งขัน และสร้างผลงานที่ดีได้ 

ตำแหน่งงานใน อีก 5 ปีข้างหน้า จะเกิดการพลิกฟ้าคว่ำแผ่นดินเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ 

10 ตำแหน่งงานที่จะหายไปส่งผลกระทบกับคนราว 85 ล้านคนทั่วโลกเช่น เสมียน บัญชี คนงานในโรงงาน ฯลฯ และ 10 ตำแหน่งงานใหม่ เช่น นักวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการจัดการข้อมูลจำนวนมาก,การตลาดบนแพลตฟอร์มดิจิตอล ที่กำลังเป็นที่ต้องการอีก ราว 97 ล้านคน

            หมายความว่าในอีก 5 ปีข้างหน้า ธุรกิจยังต้องการคนทำงานมากขึ้น แต่เป็นตำแหน่งงานใหม่ เกี่ยวกับเทคโนโลยี​เพิ่มขึ้น คนในตำแหน่งงานเดิม จะเปลี่ยนแปลงตนเอง ข้ามมาทำในตำแหน่งงานใหม่ได้มากน้อยแค่ไหน ใครที่กำลังจะเริ่มเข้าเรียน หรือมองหาความก้าวหน้าในการทำงาน ก็ต้องวางแผนที่จะพัฒนาตัวเองให้เท่าทันความเปลี่ยนแปลงและพร้อมจะรับมือกับความท้าทายใหม่ๆ ในงานรูปแบบใหม่

            จากงานวิจัยยังพบว่า การย้ายฝั่งจาก 10 ตำแหน่ง ที่กำลังจะหายไป มาสู่ตำแหน่งงานที่เป็นที่ต้องการนั้นต่องใช้เวลาเรียนรู้ อย่างจริงจัง เพียง 2-6 เดือน เท่านั้น  ขึ้นกับความรู้พื้นฐานเดิมของแต่ละบุคคล

            เวลาอีก 5 ปี จากนี้ ไม่ใช่เวลาที่นานมากนัก เราจะได้พบกับการเปลี่ยนแปลง อย่างรวดเร็วอีกมากมายใครปรับตัวได้เร็ว ก็รอด และอาจจะเป็นดาวรุ่งในอนาคต ส่วนใครปรับตัวไม่ทัน ก็คงต้องคิดให้ดีว่า ในอนาคตที่เหลือจะมีเวลาเริ่มทำอะไรใหม่ๆ อีกมากน้อยเพียงใด

เครดิตรูปจาก World Economis Forum 2020