ศาลอาญาปล่อยตัวชั่วคราว “ตะวัน-แบม” 1 เดือน เหตุอาการวิกฤต เป็นอันตรายต่อชีวิต
ผู้สื่อข่าวโตโจ้นิวส์รายงานว่า 17.00 น. (7 ก.พ.66) มีรายงานศาลอาญาอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราว “ตะวัน” ทานตะวัน ตัวตุลานนท์ และ “แบม” อรวรรณ 1 เดือน หลังผอ.รพ.ธรรมศาสตร์ ยื่นคำร้องขอปล่อยตัว เหตุอาการวิกฤต เป็นอันตรายต่อชีวิต โดยหลังครบกำหนดต้องมารายงานตัวต่อศาลอีกครั้ง
ทั้งนี้ก่อนหน้านี้ “ตะวัน” ทานตะวัน ตัวตุลานนท์ และ “แบม” อรวรรณ อนุญาตให้ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ยื่นคำร้องเร่งด่วน (an urgent appeal) ต่อคณะทำงานสหประชาชาติว่าด้วยการควบคุมตัวโดยพลการ (United Nations Working Group on Arbitrary Detention; UN WGAD) เพื่อรายงานกรณีเธอทั้งสองถูกดำเนินคดีในข้อหามาตรา 112 ตามประมวลกฎหมายอาญา ขณะนี้ทั้งสองในวัยกว่า 20 ปี กำลังถูกจองจำและเฝ้าระวังอาการทางสุขภาพอย่างใกล้ชิด จากการอดอาหารและน้ำที่โรงพยาบาลธรรมศาสตร์ ภายใต้การควบคุมของกรมราชทัณฑ์ในกรุงเทพฯ
ในคำร้องเร่งด่วน เห็นว่าการจับกุมและควบคุมตัวตะวันจากเหตุไลฟ์สดก่อนมีขบวนเสด็จเมื่อมีนาคม 2565 เป็นการจับกุมหรือควบคุมตัวโดยอำเภอใจ ตามข้อ 9 แห่งกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights; ICCPR) ซึ่งประเทศไทยเป็นรัฐภาคี อีกทั้ง การดำเนินคดีและการลิดรอนเสรีภาพของตะวันและแบม เป็นการละเมิดสิทธิในการพิจารณาคดีด้วยความยุติธรรม สิทธิและเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออก และหลักการห้ามเลือกปฏิบัติเพราะเหตุแห่งความแตกต่างทางความคิดเห็นทางการเมืองและความเป็นนักปกป้องสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นสิทธิที่ได้รับการรับรองตามข้อ 14 ข้อ 19 และข้อ 26 แห่งกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองเช่นกัน
โดยหนึ่งประเด็นสำคัญที่คำร้องเร่งด่วนได้เน้นย้ำคือ การควบคุมตัวใดก็ตามภายใต้ มาตรา 112 และ 116 ประมวลกฎหมายอาญา และมาตรา 14 พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 (พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ) ถือว่าเป็นการ “ควบคุมตัวโดยพลการ” เนื่องจากกฎหมายดังกล่าวมีความชัดเจนไม่เพียงพอ เป็นการให้ดุลพินิจผู้บังคับใช้กฎหมายมากจนเกินไปในการตีความตัวบทกฎหมาย ทำให้ประชาชนทั่วไปไม่สามารถรู้ได้ว่าการกระทำใดผิดหรือไม่ผิดกฎหมาย ความไม่ชัดเจนดังกล่าวขัดต่อหลักความชอบด้วยกฎหมาย หรือ “Principle of Legality” ข้อโต้แย้งนี้สอดคล้องกับความเห็นของคณะทำงานสหประชาชาติว่าด้วยการควบคุมตัวโดยพลการ ในกรณีอื่นๆ ที่ประเทศไทยได้มีการดำเนินคดีและควบคุมตัวบุคคลภายใต้กฎหมายดังกล่าว
คำร้องเร่งด่วนยังเน้นย้ำอีกว่า สิทธิในการประกันตัวเป็นสิทธิที่ได้รับความคุ้มครองภายใต้ ข้อ 9 แห่งกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง เนื่องจากกติกาฯ นี้ มิให้ถือเป็นหลักทั่วไปว่าจะต้องควบคุมบุคคลที่รอการพิจารณาคดี คำสั่งไม่อนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวก่อนหรือระหว่างพิจารณาคดีจะทำได้ก็ต่อเมื่อมีความจำเป็นเพื่อไม่ให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยหลบหนี ป้องกันไม่ให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน หรือป้องกันไม่ให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยไปกระทำความผิดซ้ำ ศาลต้องพิจารณาข้อเท็จจริงและพฤติการณ์คดีของแต่และคดี คำสั่งไม่อนุญาตให้มีการปล่อยตัวชั่วคราวต้องเป็นไปตามหลักแห่งความจำเป็น (Necessity) เท่านั้น ศาลไม่สามารถสั่งคุมขังบุคคลเพียงเพราะข้อหามีความร้ายแรงและมีโทษสูง
ในคำร้องเร่งด่วนให้ข้อเท็จจริงถึงการจับกุม การควบคุมตัว และการฟ้องคดีอาญาของแบมจากเหตุทำโพลสำรวจความเดือนร้อนจากขบวนเสด็จ ที่บริเวณห้างสยามพารากอน เมื่อวันที่ 8 ก.พ. 2565 ซึ่งทำให้แบมและเพื่อนอีก 7 คนรวมทั้งเยาวชนอายุต่ำกว่า 18 ปี อีก 1 คน ถูกฟ้องในข้อหาหลักมาตรา 112 และมาตรา 116 ตามประมวลกฎหมายอาญา และมีเงื่อนไขการประกันตัวชั่วคราว ติดกำไล EM ห้ามทำกิจกรรมหรือกระทำการใดๆ ในลักษณะเดียวกับที่ถูกฟ้อง อันอาจก่อให้เกิดความเสียหายหรือเสื่อมเสียต่อสถาบัน ฯลฯ
